Mô hình Canvas là gì? Cách lập kế hoạch theo mô hình kinh doanh Canvas

Để có thể xây dựng một mô hình kinh doanh thành công, doanh nghiệp cần phải lập một bản kế hoạch chi tiết và hiệu quả. Trong đó, Canvas Model là công cụ hữu ích giúp bạn xây dựng chiến lược và đo lường sự thành công của dự án của doanh nghiệp mình. Vậy mô hình Canvas là gì? Cách để lập kế hoạch theo mô hình kinh doanh Canvas cho doanh nghiệp hiệu quả. Hãy cùng Mona Media tìm hiểu thêm về công cụ hữu ích này trong bài viết dưới đây.

Mô hình Canvas là gì?

Mô hình Canvas (Canvas Model) là một công cụ quan trọng trong kinh doanh, nó được sử dụng để mô tả và phân tích một mô hình kinh doanh. Canvas Model giúp người dùng trình bày các yếu tố chính của mô hình kinh doanh của họ dưới dạng một bản tóm tắt gọn nhẹ và dễ hiểu.

Mô hình kinh doanh Canvas có thể được áp dụng cho nhiều loại dịch vụ và sản phẩm khác nhau. Đây là công cụ hữu ích để phân tích chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp nhằm giúp nhà quản lý đưa ra những quyết định hợp lý.

Ưu và nhược điểm của mô hình Canvas

Nội dung phía trên đã giúp bạn nắm rõ Business Model Canvas là gì. Mô hình Canvas được sử dụng khá phổ biến ở các doanh nghiệp hiện nay. Vậy mô hình này có những ưu/nhược điểm nào không? Câu trả lời sẽ ở phần nội dung đưới đây:

Ưu điểm

Mô hình kinh doanh Canvas là một công cụ quan trọng để hiểu và phát triển mô hình kinh doanh một cách toàn diện và sáng tạo. Dưới đây là một số ưu điểm của mô hình kinh doanh Canvas:

• Dễ sử dụng: Mô hình Canvas dễ hiểu và dễ sử dụng, người dùng chỉ cần điền thông tin vào các ô của Canvas Model một cách rõ ràng và cụ thể.
• Tóm tắt toàn bộ thông tin về mô hình kinh doanh: Canvas Model giúp tóm tắt những yếu tố quan trọng nhất của mô hình kinh doanh, cho phép người dùng có cái nhìn tổng quan về mô hình kinh doanh của họ.
• Dễ dàng nhận ra vấn đề và điểm mạnh: Việc sử dụng Canvas Model giúp người dùng nhận ra những vấn đề và điểm mạnh của mô hình kinh doanh của mình một cách rõ ràng. Từ đó đưa ra các kế hoạch điều chỉnh và phát triển mô hình.
• Thống nhất chiến lược và tầm nhìn: Mô hình Business Model Canvas giúp các thành viên trong các nhóm làm việc thống nhất thông tin về mô hình kinh doanh và tầm nhìn của doanh nghiệp.
• Giúp phát triển kế hoạch chiến lược: Mô hình Canvas là công cụ hữu ích để phát triển các kế hoạch chiến lược và thực hiện chúng một cách hiệu quả.
• Có thể sử dụng trong nhiều lĩnh vực: Business Model Canvas có thể được áp dụng cho nhiều loại dịch vụ và sản phẩm khác nhau, từ startup đến doanh nghiệp lớn.

Nhược điểm

Mặc dù mô hình Business Model Canvas là một công cụ hữu ích để phân tích mô hình kinh doanh, nhưng nó cũng có một số nhược điểm cần lưu ý như:

• Model Canvas có thể bị hạn chế trong việc mô tả các mô hình kinh doanh phức tạp.
• Ngoài ra, Canvas không cung cấp đầy đủ các thông tin về chiến lược và kế hoạch để phát triển và triển khai mô hình kinh doanh.
• Business Model Canvas đưa ra một cái nhìn tổng thể về mô hình kinh doanh của doanh nghiệp nhưng không cung cấp đầy đủ thông tin chi tiết các hoạt động cần phải làm để thực hiện mô hình kinh doanh này.

Lợi ích của mô hình Business Model Canvas

Canvas Model là một công cụ phát triển mô hình kinh doanh hiệu quả với nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Những yếu tố liệt kê dưới đây sẽ giúp bạn thấy được những lợi ích mang lại của Model Canvas là gì:

• Business Model Canvas giúp cho người dùng có thể tóm tắt toàn bộ mô hình kinh doanh của mình trong một khung gọn nhẹ. Với mô hình này, người dùng có thể hiểu rõ hơn về cơ cấu kinh doanh hiện tại của mình. Từ đó, giúp nhà quản lý có thể phục vụ người tiêu dùng tốt hơn, cải thiện chiến lược kinh doanh và tăng doanh thu.
• Canvas Model giúp người dùng xác định mục tiêu cụ thể trong kinh doanh. Qua đó giúp họ nắm bắt được điểm mạnh và yếu của sản phẩm kinh doanh của mình. Điều này cho phép nhà quản lý có thể phát triển chiến lược kinh doanh cụ thể và tăng cường sức cạnh tranh của công ty. Đồng thời, Canvas Model cũng giúp người dùng xác định rủi ro và cơ hội của công ty.
• Mô hình kinh doanh Canvas rất dễ dàng áp dụng vào thực tế. Các doanh nghiệp có thể sử dụng mô hình Canvas để phác thảo và phát triển mô hình kinh doanh của mình. Canvas cũng giúp cho người dùng có thể quản lý công việc hiệu quả hơn, giúp các thành viên trong công ty có thể làm việc với nhau tốt hơn. Điều này thúc đẩy sự phát triển của công ty và tạo ra cơ hội cho nhân viên để thăng tiến.

9 Yếu tố trong mô hình kinh doanh Canvas

Các yếu tố trong mô hình kinh doanh Canvas giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về mô hình kinh doanh của họ. Mô hình kinh doanh Bussiness Model Canvas bao gồm 9 yếu tố như sau:

• Phân khúc khách hàng (Customer Segments): Yếu tố này cho phép doanh nghiệp xác định người tiêu dùng hoặc đối tượng khách hàng mục tiêu.
• Đề xuất giá trị (Value Propositions): Là phần giúp doanh nghiệp giải thích lý do tại sao sản phẩm hoặc dịch vụ của họ là giá trị độc nhất duy nhất mà người tiêu dùng không thể bỏ qua.
• Kênh phân phối (Channels): Yếu tố này giúp doanh nghiệp định lượng quá trình giao tiếp của họ với khách hàng mục tiêu cũng như các hoạt động quảng cáo.
• Quan hệ với khách hàng (Customer relationships): Là phần giúp doanh nghiệp xác định loại quan hệ mà họ thiết lập với khách hàng mục tiêu.
• Nguồn lực chính (Key Resources): Yếu tố này giúp doanh nghiệp xác định tài nguyên quan trọng nhất để cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ của họ.
• Các hoạt động chính (Key Activities): Là phần giúp doanh nghiệp liệt kê các hoạt động chính của họ để cung cấp các sản phẩm hoặc dịch vụ.
• Quan hệ đối tác chính (Key Partnerships): Yếu tố này giúp doanh nghiệp xác định các đối tác chiến lược và các liên kết bên ngoài cần thiết để thực hiện các hoạt động cốt lõi của mình.
• Cơ cấu chi phí (Cost Structure): Yếu tố này giúp doanh nghiệp xác định các chi phí quan trọng nhất để thực hiện các hoạt động kinh doanh của mình.
• Dòng Doanh thu (Revenue Streams): Là phần giúp doanh nghiệp xác định các nguồn doanh thu từ khách hàng mục tiêu của họ.

Cách lập kế hoạch theo mô hình kinh doanh Canvas

Dưới đây là hướng dẫn cách lập kế hoạch theo mô hình kinh doanh Bussiness Model Canvas hiệu quả. Một Canvas Model hoàn chỉnh cần được thực hiện theo quy trình 10 bước dưới đây:

Bước 1: Xác định phân khúc khách hàng

Đầu tiên, doanh nghiệp cần xác định phân khúc khách hàng bằng cách tập trung vào các đặc tính và nhu cầu của khách hàng. Theo mô hình Canvas khách hàng được chia thành các nhóm khác nhau dựa trên một số tiêu chí như

• Độ tuổi
• Giới tính
• Địa điểm
• Thu nhập
• Sở thích và nhu cầu

Việc xác định phân khúc của khách hàng sẽ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh và phát triển doanh nghiệp.

Bước 2: Xác định giá trị của doanh nghiệp

Trong mô hình kinh doanh Canvas, giá trị của doanh nghiệp được xác định bằng các khía cạnh cơ bản nhưng sẽ không giống như việc xác định giá trị của doanh nghiệp theo cách truyền thống. Một số yếu tố quan trọng cần được đánh giá để xác định giá trị của doanh nghiệp trong Canvas Model bao gồm:

• Khả năng lãi
• Sự thích ứng
• Khả năng tạo ra sản phẩm mới hoặc dịch vụ độc đáo
• Thương hiệu
• Nguồn lực của doanh nghiệp…

Bước 3: Xác định kênh phân phối

Việc xác định kênh phân phối trong Canvas giúp cho công ty có được cái nhìn toàn cảnh về cách thức sản phẩm của mình. Từ đó có thể phát triển các kênh và chiến lược phân phối phù hợp với doanh nghiệp của bạn. Khi xác định kênh phân phối, bạn cần xác định những yếu tố sau:

• Khách hàng mục tiêu
• Thị trường
• Giá thành
• Các mô hình kinh doanh khác đang được sử dụng

Bước 4: Xây dựng mối quan hệ khách hàng

Để xây dựng mối quan hệ khách hàng trong mô hình Canvas, bạn cần xác định được:

• Giá trị đối với khách hàng
• Các yếu tố quyết định mua hàng
• Mô hình liên hệ khách hàng hiện tại
• Các giải pháp để duy trì mối quan hệ khách hàng

Xây dựng mối quan hệ với khách hàng càng tốt thì khả năng thành công của dự án càng cao.

Bước 5: Dự kiến nguồn doanh thu

Dự kiến nguồn doanh thu bao gồm các hoạt động kinh doanh và các nguồn lực sẵn có để tạo ra doanh thu trong tương lai. Bạn có thể dự kiến doanh thu căn cứ vào:

• Mức độ tiêu thụ sản phẩm của khách hàng mới và khách hàng hiện tại
• Doanh thu từ các đối tác.

Ngoài ra, doanh nghiệp cần xem xét các nguồn doanh thu mới trong tương lai. Bao gồm việc phát triển các sản phẩm mới, mở rộng địa điểm hoạt động và cải thiện chiến lược kinh doanh để thu hút khách hàng mới.

Bước 6: Nguồn lực tài chính

Nguồn lực tài chính bao gồm các nguồn vốn sẵn có và các công cụ để quản lý chi phí và doanh thu. Để xác định các nguồn lực tài chính trong mô hình Canvas, bạn cần:

• Xác định nhu cầu tài chính của công ty
• Nguồn lực tài chính có sẵn
• Các kênh tài trợ và đầu tư
• Chi phí và thu nhập dự kiến
• Chiến lược tài chính

Bước 7: Xác định hoạt động chủ yếu

Trong Canvas Model, các hoạt động chủ yếu được xác định bằng cách phân tích các yếu tố đầu vào cần thiết để đưa sản phẩm hoặc dịch vụ tới khách hàng. Một số hoạt động chủ yếu trong Bussiness Model Canvas bao gồm:

• Nghiên cứu nhu cầu thị trường
• Thiết lập mối quan hệ với khách hàng
• Phát triển sản phẩm và dịch vụ
• Quản lý các quan hệ đối tác
• Quản lý tài chính
• Quản lý chất lượng
• Quản lý sản xuất
• Quản lý nhân sự

Bước 8: Xác định đối tác chính

Đối tác chính là các đối tác quan trọng mà công ty của bạn liên kết để hỗ trợ cho quá trình sản xuất, phân phối, Marketing và các hoạt động kinh doanh khác. Để xác định các đối tác chính trong mô hình Canvas, bạn cần xác định:

• Các hoạt động kinh doanh của công ty
• Các hoạt động mà công ty của bạn không thể tự thực hiện
• Các lĩnh vực khác trong cùng thị trường và khả năng tương thích của công ty

Bước 9: Xác định cơ cấu chi phí

Xác định cơ cấu chi phí giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định các chiến lược phù hợp về giá cả và quản lý các chi phí. Để xác định cơ cấu chi phí trong Canvas Model, bạn cần thực hiện đánh giá các loại chi phí cố định và biến động để đưa ra các quyết định phù hợp về giá cả và thuật toán lợi nhuận. Cụ thể:

• Chi phí cố định như tiền thuê mặt bằng
• Chi phí biến động như chi phí vận chuyển

Bước 10: Đánh giá tổng thể

Đánh giá tổng thể liên quan đến việc xem xét các yếu tố cơ bản để xác định khả năng thành công của doanh nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp. Đánh giá tổng thể có thể được thực hiện bằng cách trình bày các thông tin liên quan đến các khía cạnh khác nhau của Canvas Model. Các yếu tố quan trọng cần xem xét khi đánh giá tổng thể trong mô hình kinh doanh Canvas bao gồm:

• Cơ hội thị trường
• Lợi thế cạnh tranh
• Các đối tác kinh doanh
• Hoạt động kinh doanh
• Khả năng phát triển
• Tình hình tài chính

Các ví dụ về mô hình kinh doanh Canvas

Bussiness Model Canvas cung cấp một cách thức hiển thị các yếu tố quan trọng của bất kỳ mô hình kinh doanh nào trên một tờ giấy. Việc sử dụng mô hình business Canvas Model có thể áp dụng cho tất cả mọi người như:

• Một công ty khởi nghiệp với một vài nhân viên
• Một công ty lớn với hàng trăm nhân viên

Tham khảo ví dụ về mô hình kinh doanh Canvas của Facebook và Grab dưới đây để hiểu hơn chi tiết.

1. Mô hình kinh doanh của Grab

Ví dụ về mô hình canvas của Grab

2. Mô hình kinh doanh của Facebook

Ví dụ về mô hình Canvas của Facebook

Các case study áp dụng Bussiness Model Canvas

Dưới đây là một số Case study áp dụng mô hình kinh doanh Canvas hiệu quả mà bạn có thể tham khảo:

1. Airbnb

Sau khi hai người sáng lập của Airbnb thấy rằng nhiều người đang tìm kiếm chỗ ở địa phương trong lúc du lịch, họ đã áp dụng Bussiness Model Canvas để tạo ra một sàn giao dịch cho thuê phòng trực tuyến.

2. Uber/Grab

Uber và Grab sử dụng mô hình kinh doanh Canvas để tạo ra sàn giao dịch chuyên chở bằng xe máy, xe ô tô. Uber/Grab sử dụng các kênh phân phối khác nhau như là Ứng dụng di động và trang web để kết nối giữa người tài xế và khách hàng.

3. Apple

Apple đã sử dụng Bussiness Model Canvas để xác định chiến lược sản phẩm và tập trung phát triển vào các giá trị cung cấp như hệ thống nền tảng, thiết kế mới mẻ và chất lượng sản phẩm cao cấp.

4. Netflix

Netflix sử dụng mô hình kinh doanh Bussiness Model Canvas để tạo ra một dịch vụ phát trực tuyến cho phép khách hàng xem các chương trình truyền hình và phim ảnh.

Một số câu hỏi thường gặp

1. Business Model Canvas là gì?

Mô hình kinh doanh Business Model Canvas (BMC) là một công cụ để xây dựng mô hình kinh doanh hiện đại. Mục đích chính của nó là hỗ trợ doanh nghiệp phân tích và đo lường các hoạt động bán hàng nhằm tìm ra phương thức để tạo lợi nhuận tối ưu.

2. Vì sao nên sử dụng mô hình kinh doanh Canvas?